De lambdasonde: een storing merk je direct

De lambdasonde bevindt zich in de uitlaat van verbrandingsmotoren en meet het zuurstofgehalte in de uitlaatgassen. Met behulp van deze metingen regelt de ECU de lucht-brandstofmix. Omwille van deze functie hebben we het ook wel over een regelsensor, die vóór de katalysator is geplaatst. Tegenwoordig hebben auto's een tweede sonde, de zogenaamde sprongsensor achter de kat ingebouwd. Deze controleert de uitstootwaarden, maar heeft verder geen invloed op de motorregeling. Wanneer hij defect is, vertoont hij geen onmiddellijke symptomen. Een defect van de regelsonde merk je echter tamelijk snel.

Symptomen
Een kapotte regelsensor levert geen correcte metingen aan de ECU. Als gevolg past deze het lucht-brandstofmengsel aan op basis van verkeerde gegevens. Sommige motoren schakelen in geval van een sterk vervuilde of defecte lambdasonde in de noodloop. Het controlelampje op het dashboard gaat branden en een foutcode wordt in de boordcomputer opgeslagen. Verder kunnen zich de volgende symptomen voordoen:

- minder motorvermogen
- slecht optrekken
- ontstekingsfouten
- hoger brandstofverbruik
- zwarte rook uit de uitlaat
- hogere uitstootwaarden

Oorzaken
Naarmate de auto meer kilometers op de teller heeft, kan het voorkomen dat de meetwaarden, die de lambdasonde aan de ECU doorgeeft, onnauwkeuriger worden. Wanneer dan de bovenstaande tekenen optreden, is het mogelijk dat hij ernstig vervuild is. Een defect kan zich echter ook eerder voordoen, vooral wanneer de auto voornamelijk voor korte ritjes wordt gebruikt. Dit kan leiden tot een versnelde chemische veroudering van de elektroden. Bepaalde oorzaken wijzen op een defect elders in de motor, wanneer de sonde bijvoorbeeld door verbrande motorolie beschadigd raakt.

Diagnose
Voor een diagnose van een defect van de lambdasonde is het uitlezen van de foutopslag de eerste optie. Pas op voor het trekken van voorbarige conclusies: een te mager of te vet lucht-brandstofmengsel kan het gevolg zijn van bijvoorbeeld een lekke aanzuigbrug die de zuurstofwaarden in de uitstoot in de hoogte jaagt. Een kapotte injector resulteert in teveel brandstof in de mix.

Vervangen
Wanneer de lambdasonde wel schuldig is aan de motorproblemen, is de vervanging een betrekkelijk eenvoudige zaak. Bij een makkelijke toegang van de sonde duurt dit hoogstens 30 minuten. De uitlaat moet iets afgekoeld zijn. Het onderdeel kan er het beste worden uitgeschroefd als het systeem nog warm is. Het erin schroeven van een nieuw onderdeel gebeurt in een volledig afgekoelde uitlaat. Vóór het indraaien wordt warmtegeleidende pasta op de schroefdraad gesmeerd. Dit voorkomt dat de lambdasonde zich vastvreet en maakt de eventuele verwijdering in een later stadium makkelijker. Bij een oudere auto is de lambdasonde mogelijkerwijs helemaal ingebrand in de uitlaat en de schroefdraad beschadigd, wat de vervanging moeilijker maakt. Dan moet soms het gehele uitlaatstuk worden vervangen.