SPECIAL: Enzo Ferrari: de man achter de rode sportbolide

Als men denkt aan het F1-team van Ferrari of aan de straatauto's die het merk produceert wordt gedacht aan snelheid, perfectie, brullende motoren en gierende banden. Maar wie is nu de persoon die achter dit merk schuilgaat? Il Commendatore, beter bekend als Enzo Ferrari. RaceXpress.nl ging op onderzoek uit naar de legendarische Italiaan. Enzo Ferrari wordt geboren op 18 februari 1898 in Modena, maar door de hevige sneeuwval kon zijn vader hem pas twee dagen later inschrijven bij de burgerlijke stand en daarom geldt 20 februari 1898 als geboortedatum.

Als zoon van een metaalarbeider met een eigen bedrijf behoorde Enzo tot de gegoede middenklasse. Hij droomde als kind van drie beroepen: operazanger, sportjournalist en autocoureur. De droom om operazanger te worden borg hij al snel op en al vroegtijdig was het duidelijk dat Enzo iets in de sport ging doen. Maar welke sport? Toen op zijn tiende zijn vader een auto kocht en hem mee nam naar een race, begon Enzo meer en meer van de autosport te houden. De autosport zou een belangrijke rol in zijn leven gaan spelen maar in 1916 veranderde alles toen zowel zijn vader als zijn broer Alfredo in WOI stierven. Hierdoor was Enzo genoodzaakt om zijn studies stop te zetten en te gaan werken. Het volgende jaar werd hij zelf opgeroepen om te gaan vechten maar door vele ziektes werd hij al na een jaar uit het leger ontslagen. Daardoor had Enzo geen werk en geen diploma en werk zoeken tijdens WO I was niet simpel. Hij probeerde aan de slag te komen bij Fiat in Turijn maar daar namen ze hem niet in dienst. Uiteindelijk vond hij werk als bezorger van chassis’, zijn job bestond eruit om halfafgewerkte chassis te vervoeren van Turijn naar Milaan.


Op één van die ritten ontmoette hij Ugo Sivocci, die hem een baan aanbood als testrijder van sportwagens. Na een tijdje mocht Enzo niet enkel de racewagens testen maar er ook wedstrijden mee rijden en zo won hij in 1923 op het Circuito del Savio in Ravenna. Na de race werd hij uitgenodigd door de graaf en gravin en zij gaven hem het wapenschild dat op het vliegtuig van hun zoon hing tijdens WOI. Op het wapenschild stond een steigerend paard op een witte achtergrond. Ferrari verving de witte achtergrond door een gele, de kleur van de vlag van thuisstad Modena, voegde de Italiaanse vlag toe en maakte het later af met de letters 'S' en 'F' van Scuderia Ferrari. In datzelfde jaar trouwde Enzo met zijn vriendin Laura Garello. Enkele jaren later besloot Enzo om te stoppen met racen en aan de slag te gaan als teammanager bij Alfa Romeo. Hij nam deze beslissing omdat hij net vader was geworden en hij dus zijn leven niet meer wilde riskeren. Bovendien begon het technische deel van de wagens hem meer en meer te interesseren. Onder zijn leiding domineerde Alfa de autosportwereld in de jaren '20 en '30. Het was ook in die tijd dat de raceafdeling van Alfa Romeo officieel hernoemd werd tot 'Scuderia Ferrari', Italiaans voor renstal, onder leiding van Ferrari en als logo het steigerende paard gebruikt werd.



Alfa bleef onder leiding van Enzo Ferrari tot eind jaren '30 winnen maar toen kwamen de autobouwers Mercedes en Auto Union, met de steun van de Duitse regering, aan de kop van de autosport. Dat gecombineerd met de interne strubbelingen bij Alfa Romeo, zorgde ervoor dat Ferrari in 1939 Alfa definitief verliet. Vanaf toen had Enzo maar een doel: Alfa Romeo verslaan met zijn eigen wagen. Daarom richtte hij niet veel later Auto Avio Costruzione op, zijn eigen autofabriek, in thuisstad Modena. Eigenlijk wilde hij zijn fabriek weer 'Ferrari' noemen en zijn renstal 'Scuderia Ferrari' maar dit mocht niet omdat Alfa Romeo nog vier jaar recht had op die naam. Met de 815 stond er, zwaar tegen de zin van Alfa Romeo in, voor het eerst een wagen die Enzo volledig zelf ontworpen had aan de start van de Mille Miglia.


Tijdens WOII verhuisde Enzo zijn fabriek van Modena naar het kleinere dorpje Maranello, uit schrik voor bombardementen. Maar dit alles mocht niet baten, in 1944 werd Ferrari's fabriek gebombardeerd. Het duurde tot na WOII voordat hij zijn fabriek weer volledig operationeel kon maken. Ondertussen was de vier jaar dat hij de naam 'Ferrari' niet mocht gebruiken voorbij dus hernoemde hij zijn merk tot Ferrari en zijn raceafdeling tot 'Scuderia Ferrari'. Al snel werd de Ferrari 125 geproduceerd, de eerste Ferrari voor op de weg. Maar Enzo wilde niet enkel Ferrari's voor op de weg produceren, hij wilde ook terug meedoen aan races. Toen in 1950 de Formule 1 werd opgericht, twijfelde hij niet: Scuderia Ferrari zou in de F1 rijden, en niet enkel rijden maar ook winnen. En zo geschiedde.


Enzo Ferrari stond als teambaas bekend heel koppig, gedreven en passioneel te zijn en hij duldde geen tegenspraak. Het bekendste voorbeeld hiervan is de relatie Ferrari-Fangio. Enzo mocht Fangio niet omdat hij rijders wilde die loyaal waren aan zijn team en hij vond dat Fangio altijd een plaats bij het sterkste team zocht. Ook ergerde Ferrari er zich aan dat Fangio's talent door iedereen aanvaard werd en als er gewonnen werd het dus was door Fangio's talent en niet door Ferrari's wagen. Juan-Manuel Fangio ergerde zich ook aan Enzo en zei dat Ferrari zijn wagen saboteerde. Een uitspraak die Enzo woedend maakte want hij kon het niet verdragen als zijn wagens problemen vertoonden. Zelfs de wereldtitel die Fangio bij Ferrari won, kon de relatie met Enzo niet redden. De samenwerking werd dan na een jaar ook stopgezet.


Enzo's vuistregel was altijd dat het team belangrijker was dan het individu: 'Mijn rijders verliezen maar mijn team en wagens winnen'' is dan ook een bekende uitspraak van hem. Deze aanpak wierp al snel zijn vruchten af want al in het tweede jaar in de Formule 1 won Ferrari dankzij Alberto Ascari de wereldtitel. Het volgende jaar deden Ferrari en Ascari dit kunstje nog eens over. Ook de volgende jaren bleef Ferrari winnen, maar wereldtitels werden niet meer gewonnen tot in 1956 met Fangio. In datzelfde jaar veranderde Enzo's leven volledig toen hij zijn 24-jarige zoon Dino verloor. Ferrari was hierdoor gebroken, hij verloor niet enkel zijn zoon maar ook zijn beoogde opvolger. Dino was, in tegenstelling tot zijn vader, van opleiding ingenieur en vanaf jonge leeftijd geïnteresseerd in auto's. Maar Dino was ook al heel zijn leven zwaar ziek. Dino was de enige persoon van wie Enzo kritiek kon aanvaarden, de enige persoon die Enzo van ideeën kon laten veranderen. Na Dino's dood noemde Enzo alle motoren die hij produceert 'Dino' en het grootste eerbetoon kwam er in 1959 als Enzo een reeks wegwagens produceert onder diezelfde naam. Ook een school en het circuit in Imola noemde Enzo naar zijn zoon. Enzo droeg sinds de dood van Dino altijd zijn bekende donkere zonnebril en hij bezocht elke dag het graf van zijn geliefde zoon. De dood van Dino zorgde ook voor meer en meer strubbelingen tussen Enzo en zijn vrouw Laura. Laura Ferrari begon zich, tot grote ergernis van de ingenieurs, te bemoeien in het bedrijf van haar man en later zou Enzo toegeven dat dit hem ook ergerde en dat het één van de redenen was hij steun zocht bij een minnares.



Enzo bleef teambaas van de Scuderia Ferrari en er werd onder zijn leiding weer meer en meer gewonnen. Zo werd de Scuderia in 1961 en 1964 wereldkampioen. Officieel deed Ferrari in 1971 een stap terug als teambaas maar zijn invloed binnen het team bleef even groot. In 1978 stierf Enzo's vrouw Laura en aanvaardde Enzo officieel de jongen die hij samen met zijn minnares had als zijn zoon. De zoon moest tot dan de achternaam van zijn moeder aannemen. Deze zoon, Piero Ferrari genaamd, is nu vicepresident van het bedrijf dat zijn vader oprichtte. Op 14 augustus 1988 stierf Enzo in zijn geboortestad Modena, de stad waar hij zich thuis voelde en die hij de laatste jaren van zijn leven niet meer verliet. Enkele weken na de dood van Enzo won Gerhard Berger de Grand Prix van Italië. In het dominante jaar van McLaren was dit de enige race die niet door het Britse team werd gewonnen.


Nu, 23 jaar na zijn dood, leeft de geest van Enzo Ferrari nog steeds in Ferrari en Maranello. En dat zal altijd zo blijven. Ferrari zal altijd het bedrijf van Enzo blijven en Il Commendatore zal altijd geëerd worden door de Ferrari-fans, jong en oud. Enzo's verhaal zal altijd mensen blijven fascineren. Zijn leven was geen sprookje maar het is een verhaal van een man met een droom en een enorm doorzettingsvermogen om deze droom te realiseren. Zonder dit doorzettingsvermogen zou er nooit een Ferrarimerk bestaan hebben en zou de F1-dominantie van de Scuderia Ferrari en Michael Schumacher nooit hebben plaatsgevonden. De fantastische wegauto's waar velen van dromen zouden evenmin bestaan. Dit doorzettingsvermogen heeft hij ook doorgegeven aan zijn opvolgers bij Ferrari. Enzo gaf niet op, dus zijn team geeft ook niet op. Een grote meneer, die Enzo Ferrari.

Door Catya Leroux